Niejeden z nas obawia się ważnych rozmów, które najczęściej nie należą do łatwych. Zazwyczaj musimy je podjąć, przekazując nieprzyjemne wiadomości, omawiając delikatny temat lub rozmawiając o czymś, co chcielibyśmy zmienić. W zażyłych relacjach takie rozmowy wiążą się z dużym ładunkiem emocjonalnym – naszym i naszego bliskiego. Już samo myślenie o rozmowach tej wagi może nas przepełniać niepokojem i powodować dyskomfort. Z tych powodów wiele osób całkowicie unika podobnych sytuacji. Jednak jest to błędna strategia, bo gdy odkładamy ważny temat na później, pozwalamy na kontynuację naszych kłopotów, które pozostają nierozwiązane. Odciągają naszą uwagę od innych, życiowych spraw.
Prowadzenie kluczowych rozmów, zachowanie spokoju w ich trakcie, odpowiednie wyrażanie swoich emocji i potrzeb to cenne umiejętności, pogłębiające nasze relacje. Dobre zaplanowanie i przygotowanie się do rozmowy może znacznie zmniejszyć nasze obawy i poziom zdenerwowania. A trudna rozmowa nie będzie aż tak skomplikowana. Zatem od czego zacząć?
CO CHCĘ OSIĄGNĄĆ? - NAJPIERW PRZEGADAJ SPRAWĘ SAM ZE SOBĄ
Przed przystąpieniem do trudnej rozmowy warto „odbyć rozmowę” z samym sobą, aby uporządkować myśli i uczucia, co zazwyczaj pozwala lepiej zrozumieć własne cele i motywacje. Spróbuj odpowiedzieć sobie na poniższe pytania:
- Jak ta rozmowa wpłynie na moje życie w dłuższej perspektywie?
- Co chciałbym osiągnąć podczas tej rozmowy?
- Jaki byłby idealny wynik tej rozmowy?
- Czy zależy mi na tym, aby mieć rację, czy dojść do porozumienia i wspólnych ustaleń?
- Co mnie przeraża w odbyciu tej rozmowy?
- Co mogłoby się wydarzyć podczas tej rozmowy, co byłoby dla mnie najgorsze?
- Jak będę się czuć, jeśli wydarzy się najgorsza przewidywana przeze mnie opcja?
- Czy kiedykolwiek wcześniej czułem się w podobny sposób?
- Jaką radę dałbym komuś innemu w podobnej sytuacji?
ZAINICJOWANIE ROZMOWY
Jednym z najtrudniejszych kroków może być zainicjowanie rozmowy. Czasem zwyczajnie nie wiemy, jakich użyć słów i jak zwrócić się do rozmówcy, żeby nie wywołać nieprzyjemnych emocji czy postawy obronnej. Chyba nikt z nas nie lubi słyszeć sformułowania: „musimy porozmawiać”, które wywołuje raczej niepokój niż zapowiedź ciekawej i oczyszczającej rozmowy, podczas której obie strony mają możliwość wymiany poglądów. Jak zatem zacząć rozmowę, aby nasze słowa odzwierciedlały potrzebę bliskości i głębszego porozumienia zamiast wzbudzać niepewność i sugerować atak?
PRZYKŁADOWE ZDANIA, BY ROZPOCZĄĆ ROZMOWĘ:
- Chciałbym(-abym) z tobą porozmawiać o czymś, co moim zdaniem pomoże nam się lepiej zrozumieć.
- Chciałbym(-abym) porozmawiać z tobą o... Najpierw jednak chciałbym(-abym) poznać twój punkt widzenia.
- Potrzebuję twojej pomocy w tym, co się właśnie wydarzyło. Masz kilka minut na rozmowę?
- Potrzebuję twojej pomocy w... Czy możemy o tym porozmawiać?
- Myślę, że mamy różne poglądy na temat... Chciałbym(-abym) usłyszeć, w jaki sposób ty to rozumiesz.
- Chciałbym(-abym) porozmawiać o... Myślę, że możemy mieć różne pomysły na temat...
- Chciałbym(-abym) sprawdzić, czy moglibyśmy lepiej zrozumieć... Naprawdę chcę usłyszeć, co o tym myślisz i podzielić się również swoją perspektywą.
Warto pamiętać, że przykłady zdań rozpoczynających rozmowę odniosą skutek jedynie wówczas, kiedy naprawdę chcesz usłyszeć, co twój rozmówca myśli na dany temat, i pragniesz poznać jego punkt widzenia. W przeciwnym razie Twoje słowa będą brzmieć nieautentycznie.
WYBIERZ ODPOWIEDNI CZAS NA ROZMOWĘ
Czasami jesteśmy tak skoncentrowani na swoich emocjach albo słowach, które chcielibyśmy przekazać, że nie zauważamy, iż moment, który wybraliśmy na rozmowę, nie jest dogodny dla naszego rozmówcy. Warto zatem zaplanować czas i miejsce odbycia rozmowy, aby były one dla nas wsparciem, a nie dodatkowym obciążeniem. Nie zaczynaj dialogu w nieodpowiedniej do tego chwili, na przykład kiedy bliska osoba dopiero co wróciła z pracy alby gdzieś się spieszy. Dobrze by było, gdybyście porozmawiali, kiedy oboje jesteście zrelaksowani, wypoczęci i macie możliwość skoncentrowania się na tym, co chcecie sobie przekazać. Postaraj się wyeliminować wszelkie czynniki rozpraszające, aby podkreślić, że rozmowa jest priorytetem. Wyłącz muzykę, telewizor, komputer, odłóż smartfona. Nawet jeśli ustaliliście wcześniej określoną porę na rozmowę, dobrze jest przed jej rozpoczęciem ponownie potwierdzić: „Czy nadal jest to dla ciebie dobry czas na zaplanowaną rozmowę?”. W razie potrzeby postarajcie się znaleźć lepszy czas. Pamiętaj o istotnej regule, aby nie przeprowadzać ważnych rozmów w formie SMS czy komunikatorów internetowych. Łatwo wówczas o nieporozumienia, niejasne przekazanie istotnych kwestii i znaczne ograniczenie możliwości wyrażenia emocji towarzyszących naszym słowom. Tracimy wówczas informacje płynące z mimiki, gestykulacji i przekazu niewerbalnego. Wymagające rozmowy przynoszą najwięcej korzyści, kiedy są przeprowadzane w kontakcie bezpośrednim.
W CELU ZAPROPONOWANIA ODPOWIEDNIEGO CZASU NA ROZMOWĘ MOŻESZ UŻYĆ NASTĘPUJĄCYCH SFORMUŁOWAŃ:
- Potrzebuję z tobą porozmawiać. Czy to dla ciebie dobra pora na rozmowę?
- Chcę z tobą porozmawiać. Czy możemy razem usiąść jutro po obiedzie?
- Potrzebuję twojej pomocy w tym, co się właśnie wydarzyło. Czy masz kilka minut na rozmowę?
- Chciałbym(-abym) porozmawiać o... Kiedy byłaby na to pora odpowiednia dla ciebie?
ROZPOCZNIJ ROZMOWĘ ŻYCZLIWIE
Kiedy chcesz z kimś porozmawiać, sprawdź najpierw, czy druga strona jest na to gotowa. Może się zdarzyć, że jest czymś zaabsorbowana, zmęczona lub nie ma w danym momencie ochoty na dialog. Warto być przygotowanym, aby w razie potrzeby przełożyć rozmowę na inny czas czy okoliczności. Jeśli druga osoba przystała na dialog, pokaż, że doceniasz jej gotowość do bezpośredniej rozmowy na trudny temat i chęci znalezienia rozwiązania. Zwłaszcza, jeśli dotyczy to kwestii, na której szczególnie Ci zależy. Spokojny początek rozmowy zwiększa szansę, że druga strona nie przyjmie postawy obronnej i będzie bardziej skłonna do szczerej wymiany zdań. Ponadto poczuje się szanowana i doceniana. Dajesz wtedy znać, że nie chodzi Ci o zaatakowanie punktu widzenia Twojego rozmówcy, ale chęć współpracy. Możesz na przykład powiedzieć: „Dziękuję, że zgodziłeś(-aś) się na rozmowę ze mną w tej sprawie. Ten temat siedzi mi w głowie od dłuższego czasu. Zazwyczaj czuję się lepiej, kiedy możemy razem przemyśleć jakąś kwestię”.
O CZYM WARTO PAMIĘTAĆ W TRAKCIE ROZMOWY?
Kiedy próbujemy wyobrazić sobie ważną rozmowę z bliską osobą, często już na samym początku zakładamy, że nasze cele okażą się sprzeczne i nie będziemy potrafili przekazać swoich myśli. W rezultacie obawiamy się, że trudno nam się będzie dogadać. Jak zatem mówić, by inni nas słuchali i jak słuchać innych, aby lepiej ich rozumieć?
- Nie myśl o nadchodzącej rozmowie jak o konfrontacji dwóch przeciwników. Traktuj drugą osobę jak równorzędnego partnera, a rozmowę jak chęć połączenia, bliskości i głębszego zrozumienia.
- Skoncentruj się na tym, co słyszysz, a nie tylko na tym, co mówisz. Podczas ważnych rozmów wcale nie trzeba mówić tak dużo, jak może nam się często wydawać. Otwórz się na słuchanie, refleksję i obserwację. Zadawaj dodatkowe pytania, żeby lepiej zrozumieć.
- O ile to możliwe, utrzymuj swój wzrok mniej więcej na tym samym poziomie, co wzrok drugiej osoby. Najlepiej więc, jeśli obydwie osoby wspólnie siedzą lub stoją. Postawa ciała „ponad” lub „poniżej” drugiej osoby na ogół nie wspiera rozmowy.
- Staraj się mówić rzeczowym tonem. Nie ukrywaj przy tym swoich prawdziwych emocji, gdyż to utrudni rozmówcy zrozumienie Twojego stanu. Możesz zatem powiedzieć wprost o swoich emocjach, np.: „czuję złość”, „boję się”, „jestem zagubiony(-a)”.
- Unikaj wyzwisk, wrzasków, krzyków, przekleństw, poniżania, zniewag lub gróźb. Kiedy mają miejsce podobne sytuacje, druga osoba słyszy tylko złość i atak. W rezultacie również odpowie atakiem, zamknie się w sobie lub nie będzie kontynuowała rozmowy. Postawa szacunku jest niezbędna dla zdrowej komunikacji.
- Upewnij się, że rozumiesz, co powiedziała druga osoba, zanim odpowiesz. W tym celu możesz posłużyć się parafrazą, czyli powtórzyć własnymi słowami to, co powiedział rozmówca. Na przykład: „Jeśli dobrze cię rozumiem, to... / Jeśli prawidłowo zrozumiałem twoje intencje, zależy ci na... (i tu próbujemy odtworzyć to, co usłyszeliśmy od partnera)”.
- Podchodź do rozmowy z otwartością i zainteresowaniem, zamiast chęcią posiadania racji. Jeśli zakładasz, że musisz mieć rację, oznacza to jednocześnie, że druga osoba musi się mylić. Rodzaj nastawienia „wygrana-przegrana” lub „dobry-zły” sprawia, że osiągnięcie wzajemnego zrozumienia jest znacznie mniej prawdopodobne, a rozmowa może łatwo przerodzić się w konflikt.
- Skoncentruj się na temacie rozmowy. Poruszanie kwestii lub skarg związanych z innymi tematami lub wydarzeniami z przeszłości nie wspiera zdrowej komunikacji i rozwiązywaniu bieżących kłopotów.
- Nie wychodź z pomieszczenia podczas rozmowy bez zgody drugiej osoby. Jeśli potrzebujesz przerwy, zakomunikuj to swojemu rozmówcy i wyjaśnij, że potrzebujesz przestrzeni do wyciszenia się, żeby móc kontynuować rozmowę za kilkanaście minut.
- Bierz odpowiedzialność za to, jak się czujesz, zamiast obwiniać drugą osobę. Nikt oprócz Ciebie nie może sprawić, że poczujesz się w określony sposób. Używaj komunikatów „ja”, a więc mów jasno i konkretnie o swoich emocjach i jakie zachowania drugiej osoby wpłynęły na Twoją reakcję. Możesz na przykład powiedzieć: „Czuję się rozzłoszczona, kiedy mówisz do mnie podniesionym głosem” albo „Czuję się zaniepokojony, kiedy nie dajesz mi znać, o której wrócisz”.
- Nie zakładaj, że dobrze wiesz, jak się czuje lub co myśli druga osoba. W zamian pytaj, proś o wyjaśnienia, żeby móc lepiej rozumieć.
Dołącz do naszej społeczności
Zapraszamy do polubienia naszego profilu na Facebooku, gdzie czekają na Was wartościowe materiały.
